Sprawca zorganizowany

Analiza polskich seryjnych morderców wskazuje, że u zabójców zorganizowanych dokonujących czynów na tle zaburzeń seksualnych w dzieciństwie występują najczęściej następujące zaburzenia:

• okrucieństwo w stosunku do zwierząt ( np. Karol Kot),
• dokonywanie podpaleń (np. Karol Kot),
• moczenie się (np. Karol Kot).

Sprawca zorganizowany ma z reguły średnie lub niepełne wyższe wykształcenie (nieukończone studia wyższe). Zwykle miewał problemy w szkole, sprawiał liczne problemy wychowawcze za co był karany dyscyplinarnie.
Z reguły posiada własny samochód średniej klasy. Samochód jest zadbany i czysty.
Sprawca zorganizowany wykonuje typowo męskie pracę, z uwagi na to, że jest typem macho (np. jest zawodowym kierowcą, górnikiem, policjantem). Stanisław Modzelewski był kierowcą zawodowym. Bogdan Arnold elektrykiem, Paweł Tuchlin pracował w Zakładzie Naprawy Taboru Kolejowego.

Paweł Tuchlin

Gerrard John Shaeffer był funkcjonariuszem Policji. Sprawca zorganizowany nie może utrzymać stałej pracy, jednak nie z powodu braku umiejętności, lecz z uwagi na prowadzony przez siebie styl życia. Jest zwalniany dyscyplinarnie, często przychodzi do pracy pod wpływem alkoholu. Nie stawia się do pracy, nie usprawiedliwia swojej nieobecności albo oszukuje, podając fałszywe przyczyny niestawiennictwa. Często podejmuje prace dorywcze. Znalezienie nowej pracy nie jest dla niego żadnym problemem.

Sprawca zorganizowany to osoba, która potrafi bez żadnych problemów odnaleźć się w społeczności lokalnej, do której należy. Charakteryzuje go otwartość, dostosowanie społeczne. Jest więc typem kameleona, potrafi się przystosować do otaczającej go rzeczywistości. Z pozoru wydaje się osobą o dużej wrażliwości społecznej, jednakże w rzeczywistości jest egoistą, który myśli tylko i wyłącznie o własnych profitach. Umiejętnie nawiązuje kontakty interpersonalne. Wśród osób bliskich jest osobą lubianą, wzbudzającą zaufanie. Świetnie to wykorzystuje, dzięki czemu umiejętnie manipuluje ludźmi. Polski seryjny morderca - Bogdan Arnold pochodził z dobrej, majętnej rodziny. Jego ojciec miał dobrze prosperującą firmę produkującą fortepiany. Cieszył się bardzo dobrą opinią sąsiadów. W pracy był uznawany za dobrego fachowca.

Sprawca zorganizowany często uczęszcza do barów, pubów, restauracji. Nie stroni od rozrywek, alkoholu i środków odurzających. Z reguły jest typem kobieciarza, który posiada wiele partnerek seksualnych. Co do zasady pozostaje w stałym związku (małżeństwo, konkubinat). Bogdan Arnold miał trzy żony. Wszystkie związki rozpadły się z jego winy, tj. z powodu nadużywania przez niego alkoholu i znęcania się fizycznego oraz psychicznego nad żonami.
Sprawca jest z reguły dobrze zbudowany, zadbany, podoba się kobietom, co też ułatwia mu nawiązywanie nowych znajomości. Nie ma zaburzeń psychopatycznych, rozpoznaje znaczenie swojego czynu i jest w stanie pokierować swoim postępowaniem. Za wszelkie życiowe niepowodzenia oraz przestępcze aktywności wini inne osoby, społeczeństwo. Sam nie odczuwa w ogóle poczucia winy.

Najbliższe otoczenie uznaje go za człowieka o ekstrawertycznym charakterze, znanego z impulsywności oraz wybuchów gniewu. Sprawca zorganizowany patologicznie kłamie.
Sprawca zorganizowany ma przeszłość kryminalną. Arnold był karny za przestępstwa przeciwko wolności i obyczajności seksualnej oraz przeciwko mieniu. Został skazany na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu. Kilka razy był karany również za uchylanie się od płacenia alimentów. Stanisław Modzelewski (Wampir z Gałkówka) miewał już wcześniej zatargi z prawem. Odpowiadał za kradzieże, a także za spowodowanie wypadku komunikacyjnego. Również Paweł Tuchlin (Skorpion) był karany za liczne kradzieże.

Sprawca zorganizowany interesuje się kryminalistyką, kolekcjonuje broń palną i białą, materiały wybuchowe. Ma liczną kolekcję pornografii. Gerrard John Shaeffer miał dużą ilość zdjęć pornograficznych. W jego mieszkaniu po zatrzymaniu znaleziono zdjęcia zamordowanych kobiet. Karol Kot - Wampir z Krakowa fascynował się bronią, kolekcjonował noże. Znęcał się nad zwierzętami, malował obrazy broni, szubienic, ciał zmarłych. Kot studiował podręczniki anatomiczne, zdobywał wiedzę z zakresu trucizn. Wszystko po to by wiedzieć jak najlepiej zadawać śmierć.

Modus operandi

Sprawca zorganizowany w sposób przemyślany dobiera nie tylko ofiarę, ale także miejsce swojej przestępczej działalności. Z reguły doskonale zna teren, na którym podejmuje swoje działania. Nie oznacza to jednak, że jest "ustabilizowany geograficznie". Często jest typem podróżnika. Jeden z najbardziej znanych morderców Leszek Pękalski podróżował i zabijał na terenie całego kraju. Do popełniania przestępstwa dochodzi w miejscu odosobnionym, np. w lesie, na torowisku kolejowym. Ofiarami sprawcy zorganizowanego są osoby mu nieznane. Selekcja ofiar nie jest jednak przypadkowa. Sprawca dobiera osoby o mniejszej tężyźnie fizycznej, słabe, samotne, o których wie, że nie będą w stanie się mu przeciwstawić (np. kobiety, dzieci). Sprawca zorganizowany musi czuć fizyczną i psychiczną przewagę nad ofiarą.

Gerrard John Shaeffer był funkcjonariuszem Policji w Stanach Zjednoczonych. Został oskarżony o zabicie 35 kobiet. Wzbudzał on ich zaufanie dzięki swojej prezencji i autorytetowi władzy przynależnej zawodowi, który wykonywał. Jego ofiarami były młode autostopowiczki. Kobiety korzystając z jego uprzejmości wsiadały do jego zadbanego samochodu. Sprawca wywoził je do lasu, wiązał, gwałcił i zabijał. Zakładał kobietom pętle na szyje, potem przerzucał je przez gałąź drzewa, a drugi koniec przywiązywał do haka samochodu. Odjeżdżając powodował ich uduszenie. Gerrard John Shaeffer na miejsce zbrodniczych działań przywoził własną broń, którą zabierał po zabójstwie z powrotem. Miał przy sobie swój zestaw do gwałtu. Przed zabójstwem gwałcił kobiety i torturował.
Karol Kot atakował przede wszystkim osoby bezbronne. Na początku starsze kobiety w odosobnionych miejscach, następnie dzieci. Działał z zaskoczenia, atakował zadając silny cios w plecy.
Sprawca zorganizowany często wybiera ofiarę, która przypomina wyglądem i sposobem zachowania kobietę, która miała istotne znaczenie w jego życiu prywatnym, np. matkę, dziewczynę, narzeczoną, żonę. Łucjan Staniak wskazywał jako okoliczność usprawiedliwiająca swoją zbrodniczą działalność fakt, że jego rodzice oraz siostra zginęli w wypadku komunikacyjnym. Pierwsza ofiara "Czerwonego pająka" była łudząco podobna do sprawczyni owego zdarzenia drogowego. W dniu 24 grudnia 1966 r. obok torów kolejowych w Krakowie znaleziono zmasakrowane ciało siedemnastoletniej kobiety. Trzy lata temu w podobnych okolicznościach w Warszawie została zabita jej siostra bliźniaczka. Punktem stycznym przy obydwu ofiarach był fakt, iż obie należały do Krakowskiego Klubu Miłośników Sztuki.

Łucjan Staniak

Sprawca często na chwilę przed popełnieniem czynu śledzi ofiarę, np. podróżuje z nią środkiem komunikacji publicznej, podąża za ofiarą. Paweł Tuchlin atakował zawsze, gdy na dworze panowała zawierucha, padał deszcz lub śnieg. Atakował w rejonie dworca PKP. Na krótko przed atakiem śledził kobiety, utrzymując bezpieczny dystans. Wymierzał zawsze cios w głowę w celu pozbawienia możności obrony przez ofiarę. Posługiwał się młotkiem pokrytym bandażem. W swoich wyjaśnieniach na pytanie dlaczego młotek owinięty był w bandaż, stwierdził, że metalowa część była za zimna, gdy nosił ją za pasem.
Stanisław Modzelewski również śledził swoje ofiary. Napadał na nie znienacka, gwałcił, a następnie zabijał. Ciała ukrywał w krzakach, zaroślach. Gwałty były brutalne. Śmierć zadawał przez uduszenie. Dokonywał penetracji narządów rodnych swoich ofiar. Dopiero mordując osiągał satysfakcję seksualną. Bogdan Arnold został skazany za zabójstwo 4 kobiet - prostytutek. Sposób dokonywania zabójstw był przemyślany. Arnold poznawał kobiety w barach, restauracjach. Częstował alkoholem, a następnie zapraszał do domu. Krępował swoje ofiary, odbywał wymuszone stosunki seksualne, po czym zabijał kobiety. Był typem zabójcy misjonarza, pozbawiał życia z poczucia misji. Uważał, że prostytutki nie zasługują na to by żyć. Traktował je bardzo przedmiotowo. Zabijając kobiety lekkich obyczajów sądził, że swoim zachowaniem ulepsza świat.
Z powyższego wynika, że sprawca zorganizowany nierzadko przed śmiercią ofiary dopuszcza się w stosunku do niej aktów przemocy. Zwykle ma swój zestaw do popełniania zbrodni (liny, łańcuchy, noże, młotek). Narzędzia zbrodni są przynoszone i zabierane przez sprawcę po popełnieniu czynu. Ofiara najczęściej jest duszona rękami, sznurem bądź pozbawiana przytomności za pomocą uderzenia tępym narzędziem. Ciosy zadawane są w okolice głowy, pleców. Ich ilość jest znaczna, a rany mają charakter rozległy. Sprawca działa intencjonalnie, ma na celu zdepersonifikować ofiarę, tj. pozbawić ją wszelkich cech ludzkich.
Gwałci ofiary przed albo i po śmierci. Niekiedy już sam akt zabójstwa powoduje u niego zaspokojenie seksualne. Sprawca dokonuje swojego czynu w stanie odurzenia alkoholowego. Zamach na ofiarę ma charakter dwufazowy. Sprawca ogłusza ofiarę w celu osiągnięcia przewagi, dominacji. Nie zakrywa twarzy ofiary, nie masakruje jej. Sprawca znęca się fizycznie i psychicznie w celu wywołania jak największej ilości cierpienia. Sprawca lubuje się widokiem ludzkiej krwi, a z dokonanych czynów odczuwa zadowolenie oraz osobistą satysfakcję.
Po dokonaniu zbrodni sprawca zorganizowany przemieszcza swoje ofiary, ukrywa je w krzakach, zaroślach albo wręcz przeciwnie pozostawia w miejscu ogólnodostępnym. Miejsce zbrodni jest dla niego miejscem szczególnym, które odzwierciedla jego "pasję zabijania".
Z miejsca zbrodni zbiera tzw. trofea, np. biżuterię, osobiste przedmioty należące do ofiary, które później wręcza ważnym dla siebie kobietom, np. matce, żonie. Trofea mają dla niego podwójne znaczenie, z jednej strony przypominają mu o dokonanej zbrodni, a więc mają wartość sentymentalną, z drugiej zaś stanowią swoisty bodziec do popełniania nowych czynów. Gerrard John Shaeffer kolekcjonował trofea w postaci kobiecych ubrań i biżuterii. Taduesz Ołdak przedmioty zabrane swoim ofiarom sprzedawał później na bazarze.
Sprawca zorganizowany przeżywa i interesuje się zbrodnią jeszcze długo po jej popełnieniu. Często prowadzi dyskurs z organami ścigania, wprowadza w błąd bądź nakierowuje podejrzenie na własną osobę, zachęca do dalszych poszukiŁucjan Staniak wysyłał listy pisane czerwonym atramentem do Milicji i prasy. Wskazywał np., że "nie ma szczęścia bez łez, ani życia bez śmierci, strzeżcie się, ponieważ dam wam powód do łez". Przyznawał się do 30 zbrodni zabójstwa, z których udowodniono mu jedynie sześć.
Po popełnieniu przestępstwa sprawca zbiera informacje o śledztwie, często sam próbuje "pomóc" organom ścigania w wykryciu sprawcy. Śledzi doniesienia medialne w swojej sprawie. Brak zainteresowania medialnego lub wyraźne osłabienie zainteresowania mediów w jego sprawie powodują złość i agresję. Łucjan Staniak twierdził, że ostatniego morderstwa dokonał z uwagi na strach przed tym, że traci popularność. Był typem zabójcy hedonisty.

Poczytaj dodatkowo o sprawcach zorganizowanych >>

<< 1, 2

Bibliografia:

Britton P., Profil mordercy, Warszawa 2010.
Buss D. M., Morderca za ścianą, Gdańsk 2005.
Całkiewicz M., Modus operandi sprawców zabójstw, Warszawa 2010.
Czerwiński A., Gradoń K., Seryjni mordercy, Warszawa 2001.
Douglas J., Olshaker M., Motywy zbrodni, Warszawa 2002
Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T., Zabójcy i ich ofiary, Kraków 2002.
Gołębiowski J., Profilowanie kryminalne, Warszawa 2008.
Gradoń K., Zabójstwo wielokrotne. Profilowanie kryminalne, Warszawa 2010.
Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2000.
Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Warszawa 2009.
Majchrzyk Z., Zabójczynie i zabójcy, Warszawa 2008.
Popek A., Seryjni mordercy. Prawdziwe historie XX wieku, Warszawa 2013.
http://mordercy.info/
http://www.pila2.pl/
http://www.kryminalistyka.fr.pl/psycho_profilowanie_06.php
http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/1084060,polscy-seryjni-mordercy-poznaj-historie-ludzi-ktorzy-mordowali-z-przyjemnoscia-zdjecia,id,t.html?cookie=1
http://www.banzaj.pl/Najslynniejsi-mordercy-w-historii-Polski-46258.html
http://seryjnimordercy-psyche.blogspot.com/p/blog-page_1336.html
http://hotelmax.type.pl/_mordercy/mordercy/ostronie.html
http://killer.radom.net/~sermord/New/zbrodnia.php-dzial=mordercy&dane=StaniakLucjan.htm
http://killer.radom.net/~sermord/New/zbrodnia.php-dzial=mordercy&dane=PekalskiLeszek.htm
http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=694

POBIERZ ARTYKUŁ W FORMACIE PDF

mgr Piotr Misztal, mgr Kamila Majchrzak: doktoranci w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, aplikanci adwokaccy przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Łodzi.