strona: 1, 2

	apl.prosecutor Teo Przykładowe czynności na miejscu znalezienia zwłok niniejszy fragment jest częścią pracy magisterskiej apl.prosecutor Teo

Oględziny zwłok są ważną czynnością kryminalistyczną i procesową, dostarczają bowiem istotnych i często bezpośrednich danych o zdarzeniu. Jest to czynność procesowa, ponieważ jej podmiotem jest organ procesowy, a celem środki dowodzenia w procesie. Jest to także czynność kryminalistyczna, ponieważ realizowana jest według taktyki sformułowanej przez kryminalistykę i przy wykorzystaniu środków i metod technicznych przez kryminalistykę opracowanych .
Na podstawie art. 207 § 1 kodeksu postępowania karnego wyróżniamy trzy rodzaje oględzin: miejsca, osoby, rzeczy ( w tym pojęciu mieszczą się "zwłoki ludzkie").
Stworzenie powszechnie obowiązującego, zawsze skutecznego katalogu zachowań organu procesowego podczas badania miejsca, rzeczy, osoby czy zwłok nie jest możliwe. Każdy przypadek charakteryzuje się niepowtarzalnymi cechami, co do których wymaga się odpowiedniego, zindywidualizowanego postępowania.

	Oględziny zwłok oraz miejsca ich znalezienia należą do czynności koniecznych z punktu widzenia kryminalistycznego, gdy istnieje domniemanie, że działanie przestępne pozostawiło ślady, które odpowiednio ujawnione i zabezpieczone zostaną wykorzystane w procesie identyfikacyjnym, jak również ustalenia okoliczności zdarzenia i sprawcy czynu przestępczego.

Należy zwrócić uwagę na to, aby ograniczyć obecność na miejscu osób niepożądanych lub zbędnych, co może spowodować zatarcie ważnych śladów. Toteż miejsce znalezienia zwłok powinno być należycie zabezpieczone do czasu, aż fachowi pracownicy, posiadający odpowiednią wiedzę z zakresu kryminalistyki będą mogli przystąpić do oględzin. Do chwili wszczęcia oględzin nie wolno zwłok dotykać, układać ani przewracać. Dotykanie ofiary przestępstwa lub nieszczęśliwego wypadku jest uzasadnione jedynie potrzebą stosowania środków ratowniczych, środków pomocy. Zwłoki można usunąć z miejsca zdarzenia tylko, gdy tamują one normalny ruch drogowy, kolejowy i inny (np. leżą na torze w bardzo ruchliwym punkcie, itp.).
Wstępne oględziny zwłok na miejscu ich znalezienia powinny być dokonane w sposób oględny, nacechowany ostrożnością, tak aby nie nastąpiło przy tym zatarcie śladów. W tego rodzaju oględzinach powinien brać udział lekarz specjalista w zakresie medycyny sądowej. Udział tego biegłego w oględzinach zwłok nie oznacza bynajmniej tego, by to biegły kierował tą czynnością. Bierze on w niej bowiem tylko udział, co należy rozumieć, że jego uczestnictwo ma charakter konsultacyjny, a nie decyzyjny. Czynność (oględziny) przeprowadza organ procesowy, który jedynie korzysta z pomocy biegłego, nie oddając mu przez to kierownictwa nad czynnością.
Oględziny miejsca znalezienia zwłok i samych zwłok są zatem domeną organu procesowego. Jeżeli z konieczności do oględzin wstępnych zostaje powołany przygodny lekarz, np. zatrudniony w pogotowiu lekarskim, powinien on pamiętać, że nie można np. zadeptywać śladów krwi i innych, dotykać czy to narzędzia zbrodni, czy też innych przedmiotów znajdujących się w miejscu znalezienia zwłok, po to tylko by zaspokoić własną lub cudzą ciekawość. Trzeba pamiętać, że nieraz drobne ślady znalezione na miejscu przestępstwa mogą odegrać istotną rolę w postępowaniu dowodowym. Dlatego też lekarz jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności, by nie pozostawić po sobie żadnych śladów mogących skierować śledztwo w fałszywym kierunku, np. przez pozostawienie własnych odcisków palców, przeniesienie plam krwi na inne przedmioty, itp. Zadanie takiego lekarza powinno zamykać się w stwierdzeniu, czy nastąpił zgon, jeśli co do tego są wątpliwości.

Zabranie ciała ofiary lub zwłok z miejsca w którym zostały znalezione, jeżeli nie mogą tam pozostać do czasu oględzin miejsca, również powinno być tak przeprowadzone, by nie dopuścić przy tym do zatarcia śladów. Powinno zadbać się o to, aby zwłoki zostały prawidłowo i ostrożnie umieszczone na noszach, najlepiej w specjalnym worku foliowym i przewiezione do miejsca, gdzie zostaną poddane sekcji. Przed zabraniem zwłok należy je jednak sfotografować, zaznaczyć ich położenie na szkicu, opisać ich wygląd i ułożenie w protokole.

Zespół prowadzący oględziny zwłok na miejscu ich znalezienia składa się z: prokuratora, technika dochodzeniowego, fotografa i lekarza. Całością akcji kieruje prokurator, który wydaje polecenia.
Osoba będąca organem procesowym jest odpowiedzialna za:

• prowadzenie wszelkich czynności zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

Zadania funkcjonariusza pionu techniki kryminalistycznej polegają w szczególności na:

• ujawnianiu, utrwalaniu i zabezpieczaniu do ewentualnych dalszych badań wszelkich śladów, mających związek ze zdarzeniem;
• doradztwie w sprawie powołania biegłych do udziału w oględzinach;
• daktyloskopowaniu osób martwych i pobieraniu śladów linii papilarnych od osób żywych dla ewentualnej eliminacji;
  - współudziale w sporządzeniu pozaprocesowego dokumentu (notatki).

Zespól prowadzący oględziny przy udziale technika kryminalistycznego, sporządza ze swych czynności zarówno protokół oględzin miejsca zdarzenia, jak i "protokół zewnętrznych oględzin zwłok". Opis całości miejsca oględzin należy do przedstawicieli prokuratury lub organów policji, natomiast ściśle lekarskie czynności i spostrzeżenia powinien podyktować do protokołu lekarz. Oględziny zwłok dokonane przez lekarza na miejscu znalezienia zwłok stanowią ważną część kryminalistycznych oględzin miejsca, mogą być one jednak uważane jedynie za badanie wstępne, po którym nastąpi w prosektorium ponowne, dokładne badanie zwłok obnażonych, jako część sądowo-lekarskich oględzin i otwarcia zwłok (sekcja zwłok).
Szczegóły dotyczące stanu zwłok w chwili ich znalezienia, a zwłaszcza sposób ich ułożenia w stosunku do poszczególnych przedmiotów i śladów, jakie można dostrzec lub wykryć za pomocą metod kryminalistycznych, mają ogromne znaczenie dla oceny okoliczności zgonu. Mogą wyjaśnić czy śmierć była wynikiem przestępstwa, samobójstwa albo nieszczęśliwego wypadku bądź czy mogła powstać z przyczyn naturalnych (chorobowych).

strona: 1, 2

Skomentuj artykuł na forum