strona: 1, 2, 3

Z uwagi na powyższe, bezkrytyczne korzystanie za każdym razem z proszków daktyloskopijnych jest poważnym błędem, który w efekcie może doprowadzić do utraty ważnego a być może jedynego śladu pozwalającego ustalić sprawcę przestępstwa.
Aby w zupełności rozwiać wątpliwości czy dana metoda ujawniania, którą zamierzamy wykorzystać jest odpowiednia, należy wykorzystywać ślady testowe.
Ślady testowe należy umieścić na takim samym podłożu, na jakim mamy zamiar ujawniać ślady dowodowe, a następnie sprawdzić skuteczność możliwych metod ujawniania, np.: dobrać właściwy proszek daktyloskopijny. Potrzeba taka pojawia się również przy ujawnianiu śladów na nowych podłożach, co do których Technik Kryminalistyki nie ma jeszcze doświadczenia, np.: nowe rodzaje dokumentów, papierów i banknotów tworzyw sztucznych.
W przedmiotowym artykule pragnąłbym namówić techników kryminalistyki do częstszego wykorzystywania na miejscu zdarzenia jak i w laboratoriach metody cyjanoakrylowej, zarówno jako metody przed jak i po opyleniu proszkami daktyloskopijnymi.
Metoda cyjanoakrylowa została wynaleziona w 1978 r. w Oddziale Japońskiej Policji Narodowej. Dlatego też jest stosunkowo młodą metodą ujawniania śladów linii papilarnych i pewnie dla tego tak rzadko stosowaną przez techników (brak szkoleń specjalistycznych w tym zakresie oraz obawa przed utratą śladów i konsekwencjami z tym związanymi).
Metoda cyjanoakrylowa polega na polimeryzacji estry kwasu cyjanoakrylowego, etylowego lub metylowego na śladach linii papilarnych, dając biało szary, trwały osad, trudno zmywalny. Osad biało szary oczywiście można skontrastować np. proszkami o różnych kolorach, stosując zasadę kontrastu. (omówioną w dalszej części artykułu).

Stosowanie tej metody jest na ogół znane wszystkim technikom, nie mniej jednak należy pamiętać o kilku ważnych elementach:
Metoda ta jest skuteczna na powierzchniach nie chłonnych: szkło, metale, plastiki, folie, guma, drewno lakierowane, a także na powierzchniach chłonnych - błyszczących. Proces ujawniania odbitek linii papilarnych przy tej metodzie jest dosyć czasochłonny, lecz istnieje możliwość przyspieszenia polimeryzacji poprzez podgrzanie temperatury wewnątrz akwarium oraz wstawienia naczynia z wodą. W zasadzie temperatura parowania substancji cyjanoakrylowej powinna wynosić około 120 ^oC, ale przy zastosowaniu np. intensywnego światła białego może być zmniejszona. Proces polimeryzacji estry kwasu zachodzi również
w temperaturze pokojowej (wydłuża się jednak czas reakcji). Bardzo ważnym elementem w procesie polimeryzacji jest woda i w przypadku przedstawionej komory do jej wnętrza należy wstawić naczynie z parującą wodą, aby zapewnić żądaną wilgotność powietrza wewnątrz komory około 80%.

Proces polimeryzacji musi być przez cały czas obserwowany przez technika kryminalistyki, gdyż zbyt późno przerwany może spowodować zatarcie śladu, którego nie da się już odtworzyć ( tylko otwarcie komory i jej przewietrzenie powoduje zatrzymanie procesu).
Ważnym elementem w tym przypadku jest stosowanie śladu kontrolnego (jak we wcześniejszym opisie), który daje nam bezpośredni podgląd na proces ujawniania śladu i w odpowiednim momencie możemy przerwać zachodzącą polimeryzację.
Do ujawniania metodą cyjanoakrylową możemy wykorzystywać powszechnie dostępne na rynku kleje, takie jak: Cyjanopan, Super Glue lub specjalnie produkowane do celów kryminalistycznych preparaty o większej lotności niż kleje, np.: Cyjanostik w płynie. Dostępne są również tzw. folie cyjanoakrylowe np.: Hard Evidence lub Scherlock.
Przedmioty, na których ujawniane są ślady, powinny być zawieszone lub ułożone tak, aby pary cyjanoakrylanu miały dostęp do ich powierzchni. Jeżeli używamy folii cyjanoakrylowej, to umieszczamy ją ponad ujawnionymi przedmiotami, aby pary cięższe od powietrza opadały w dół. Natomiast w przypadku użycia cyjanoakrylanu w płynie, przyjmuje się, że na 1 m³ komory należy wykorzystać jednorazowo 6 g kleju. W przypadku komory małej wystarczy użyć 3-5 kropli tego odczynnika. Odparowanie cyjanoakrylanu najlepiej jest przeprowadzić w jednorazowych miseczkach aluminiowych - a komora, jeżeli nie ma własnej wentylacji, powinna być umieszczona pod wyciągiem ¹.
Z własnej praktyki polecałbym wykorzystanie folii cyjanoakrylowych w innych sytuacjach niż w komorze, ze względu na wysoka cenę jednego egzemplarza, a efekt osiągnięty przy wykorzystaniu klejów cyjanoakrylowych będzie taki sam.

Wykorzystanie metody cyjanoakrylowej na miejscu zdarzenia.

Metoda cyjanoakrylowa może być wykorzystywana również na miejscu zdarzenia, szczególnie przy wypadkach samochodów, kradzieżach samochodów i innych, gdzie nie można zabrać całego elementu do pracowni kryminalistycznej. Do tego celu przede wszystkim służą folie cyjanoakrylowe np.: Hard Evidence lub Scherlock. Użycie ich przez techników na miejscach tego typu przestępstwach powinno stać się regułą. Stosowanie tej metody w pomieszczeniach zamkniętych, takich jak samochód lub niewielkie pokoje, gabinety dają nam duże pole manewru dzięki jej prostocie. Kryminalistyce znany jest przypadek ujawnienia odcisku linii papilarnych na szyi ofiary uduszenia właśnie metodą cyjanoakrylową. Technicy kryminalistyki nad ciałem kobiety rozłożyli z folii namiot, wewnątrz którego z kolei rozłożono folie cyjanoakrylowe. Dzięki tej metodzie na szyi denatki ujawniono czytelne odbitki linii papilarnych a co z kolei spowodowało ujęcie sprawcy przestępstwa ².
Nadmieniam, że nasze oględziny powinny się zaczynać od ujawniania śladów innymi metodami a na końcu dopiero omawianą metodą. Wykorzystanie tej metody w pierwszej kolejności wyklucza np. pobranie śladu osmologicznego z miejsca zdarzenia. Więc o tej regule należy pamiętać.
Przed przystąpieniem do ujawniania odbitek linii papilarnych za pomocą folii cyjanoakrylowych pomieszczenie powinno być najpierw odpowiednio przygotowane. Pojemniki z wodą rozstawia się w różnych częściach pomieszczenia a następnie rozkłada się folię, przyjmując zasadę - jedna folia na 1 m³ podłogi, folie powinny być rozwieszone nad miejscami, które chcemy "opylić cyjanoakrylem". Kontroli pomieszczenia dokonujemy po około 1 godzinie w zależności od temperatury powietrza, (czym niższa tym czas oczekiwania dłuższy), czynność ta musi być wykonywana w fartuchu ochronnym i maseczce. Gdy ślady na dowodach są odpowiednio wyraziste przerywamy proces ujawniania i wietrzymy pomieszczenie. Efekty naszego ujawniania zabezpieczamy fotograficznie.