strona: 1, 2, 3

W dobie dynamicznego rozwoju przemysłu chemicznego, określenie czym jest pojęcie „trucizna” może spowodować nie lada trudności. Arystoteles np. uważał za trucizny wszystkie substancje nie przyswajane przez organizm. W sumie wszystkie znane substancje podane w nadmiarze mogą spowodować poważne kłopoty z organizmem. Dlatego lekarze zwykli mawiać, że „ truciznę od lekarstwa dzieli tylko dawka”.

Najdawniejszy opis otrucia pochodzi ze staroegipskiego Papirusa Ebersa z 1550 r.p.n.e.
W starożytnej Grecji pisali (przede wszystkim o truciznach roślinnych) Arystoteles, Hipokrates, Theoprasta. 
Rzymianie za czasów cezarów używali trucizny z równą rozrzutnością jak politycy obietnic. Bogaci patrycjusze i cezarowie mieli u siebie "testatorów pożywienia" i "urzędowych trucicieli". W roku 50 n.e. lekarz Nerona - Dioskordies podał pierwszą klasyfikację trucizn, dzieląc je na roślinne, zwierzęce i mineralne. Trucicielstwo doszło do takiego poziomu, iż w 82 roku Sulla musiał zaostrzyć przepisy prawne. Wydał tzw. "Lex Cornelia", zbiór praw gdzie za samo podejrzenie o otrucie groziła banicja, konfiskata mienia lub nawet kara śmierci. 
Średniowiecze to "złoty wiek " dla trucicieli. Wystarczy wymienić takie "sławy" jak Cezar i Lukrecja Borgia, Katarzynę de Medici lub Marię Lafarge. Ale także wówczas powstaje pierwszy znany (w miarę racjonalny) podręcznik postępowania w przypadku zatruć. Maimonides (Moses ben Maimon) wydał w 1198 roku dzieło "Trucizny i odtrutki".
Za ojca toksykologii uważa się powszechnie Minorczyka – Mateo Orfillę. W 1813 roku opublikował pierwsze dzieło „toksykologiczne” – „Theatise of general Toxicology – Podręcznik Toksykologii Ogólnej”.

odrobina teoretyzowania

Toksykologia teoretyczna - dzieli się na:

• ogólną - zajmującą się definiowaniem podstawowych pojęć, takich jak trucizna, zatrucie titd.

• szczegółową - bada i opisuje trucizny

• doświadczalną - opracowuje modele badawcze i zajmuje się śledzeniem losu trucizn w organizmie

Toksykologia stosowana (praktyczna) obejmuje:

• toksykologię kliniczną - dyscyplina medyczna diagnozująca i lecząca zatrucia

• oraz sądowo-lekarskę - czyli ekspertyza i opiniowane

Dawka ma zasadnicze znaczenie w definicji trucizny. Już w VIII wieku n.e. alchemik arabski Gabir Ibn Hayyan stwierdził dość rewolucyjnie jak na owe czasy, że „... trucizny rozwijają swoje działanie przez ilość, a nie tylko przez swą naturę...”.
dawka toksyczna 
określana w gramach na kilogram ciężaru ciała jest najmniejszą ilością substancji mogącą wywołać objawy toksyczne
dawka śmiertelna 
jest to dawka, której podanie powoduje jednorazowo śmierć 50% użytych w doświadczeniu zwierząt.

Rys. - "Definicja dawki śmiertelnej".

Drugim bardzo ważnym pojęciem jest stężenie. Kwas solny odpowiednio rozcieńczony stosowany jest jako lek,  natomiast stężony jest silną substancją żrącą.

Oczywiście jedną z pierwszych rzeczy, które zrobili specjaliści, było poklasyfikowanie trucizn pod różnymi względami. W „Medycynie sądowej” S. Raszei możemy znaleźć taki oto podział trucizn pod względem toksyczności:

Inny podział to rozróżnienie ze względu na na zmiany w organizmie:
Trucizny powodujące wyraźne zmiany:
1. działające miejscowo - kwasy, ługi, brom, jod - jeśli zetkną się z tkankami organizmu powodują martwice i denaturację białek
2. miąższowe - metale, sole metali ciężkich, grzyby - uszkadzają nerki, wątrobę, serce
Trucizny mogące nie powodować wyraźnych zmian (ale niekoniecznie):
1. lotne - działają przede wszystkim na ośrodkowy układ nerwowy - rozpuszczalniki, alkohole, węglowodory
2. krwi - tlenek węgla, cyjanki, fenole, benzen, leki, narkotyki, pestycydy
3. działające na drodze czynnościowej - nie powodujące żadnych wyraźnych uszkodzeń widocznych w badaniu pośmiertnym - leki, narkotyki, pestycydy.

I jeszcze jeden ;):

1. trucizny protoplazmatyczne - działające ogólnie poprzez denaturację białek i enzymów
2. trucizny wykazujące tzw. tropizm tkankowy - czyli powinowactwo do poszczególnych tkanek i narządów.

strona: 1, 2, 3
Skomentuj artykuł na forum